ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM 
        Hania jeszcze ma przed sobą jeszcze kilka lat zanim pójdzie do szkoły, ale może
                          dla waszych  maluchów już się przyda kilka wskazówek;).

1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie.

2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.

3. Źródłem energii w twojej diecie powinny być głównie produkty znajdujące się w podstawie piramidy (na dole).

4. Spożywaj codziennie przynajmniej 3-4 porcje mleka lub produktów mlecznych takich jak jogurty, kefiry, maślanka, sery.

5. Jedz codziennie 2 porcje produktów z grupy – mięso, ryby, jaja. Uwzględniaj też nasiona roślin strączkowych.

6. Każdy posiłek powinien zawierać warzywa lub owoce.

7. Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych.

8. Ograniczaj spożycie cukru, słodyczy, słodkich napojów.

9. Ograniczaj spożycie słonych produktów, odstaw solniczkę.

10. Pij codziennie odpowiednią ilość wody.

Zasady zdrowego żywienia.

Wiedza, która przyda się nie tylko mamom :)

1. Dbaj o różnorodność spożywanych produktów.
2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
3. Produkty zbożowe powinny być dla Ciebie głównym źródłem energii (kalorii).
4. Spożywaj codziennie co najmniej dwie duże szklanki mleka. Mleko można zastąpić jogurtem, kefirem, a częściowo także serem.
5. Mięso spożywaj z umiarem.
6. Spożywaj codziennie dużo warzyw i owoców.
7. Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych, a także produktów zawierających dużo cholesterolu i izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych.
8. Zachowaj umiar w spożyciu cukru i słodyczy.
9. Ograniczaj spożycie soli.
10. Pij wystarczającą ilość wody.
11. Nie pij alkoholu.

1. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków)

W skład produktów spożywczych wchodzą niezbędne składniki odżywcze zawarte w różnych ilościach i proporcjach. Nie ma takiego idealnego produktu żywnościowego, który dostarczałby wszystkich składników pokarmowych w odpowiednich ilościach.Aby nie dopuścić do powstania niedoborów należy w codziennym jadłospisie uwzględnić produkty ze wszystkich grup: produkty zbożowe, warzywa i owoce, mleko i jego przetwory (oczywiście niektórzy będą apelować, że laktoza, że uczulenia na białko itd, ale zaznaczę, że zalecenia są zaleceniami profilaktycznymi i dla osób zdrowych chcących odżywiać się zdrowo, jeżeli ktoś nietoleruje mleka, są inne źródła dostarczania zawartego w nim wapnia i witamin:)), produkty dostarczające pełnowartościowego białka. Zasada urozmaicenia powinna dotyczyć wszystkich posiłków.Komponując swój jadłospis należy kierować się zasadami zdrowego żywienia i dodatkowymi informacjami zawartymi w Piramidzie Zdrowego Żywienia.

2. Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie należnej masy ciała)

Nadwaga i otyłość to nie tylko problem estetyczny, OTYŁOŚĆ to już choroba, będąca przyczyną innych chorób takich jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby układu krążenia i wiele innych. Aby zachować prawidłową masę ciała należy odżywiać się zgodnie z zasadami zdrowego żywienia. Osoba z nadwagą lub otyłością powinna: Ograniczyć spożycie tłuszczów zarówno widocznych (masło, olej itp.) oraz niewidocznych (zawartych np. w ciastach, batonach, tłustych gatunkach mięs itp.) Zrezygnować ze spożywania dań typu fast food i słodyczy oraz słodzenia napojów Zwiększyć spożycie warzyw i owoców. Unikać potraw smażonych lub pieczonych tradycyjnie ze względu na wysoką zawartość tłuszczów stosowanych do ich przygotowania. Zaleca się pieczenie w folii aluminiowej, rękawie, na grilu, gotowanie, gotowanie na parze, duszenie bez uprzedniego obsmażania Wyeliminować doprawianie potraw zasmażkami, śmietaną czy mąką. Zalecenia dietetyczne połączyć z aktywnością fizyczną.

3. Produkty zbożowe powinny być głównym źródłem energii

Produkty zbożowe powinny stanowić podstawowe źródło energii w diecie człowieka. Tak kochani, jemy WĘGLE! Produkty te dostarczają węglowodanów złożonych, błonnika pokarmowego oraz białka roślinnego. Z witamin zawierają przede wszystkim witaminy z grupy B oraz witaminę E. Dostarczają również składników mineralnych takich jak: żelazo, miedź, magnez, cynk oraz potas i fosfor. Wartość żywieniowa produktów zbożowych jest uzależniona od stopnia przemiału ziarna, w trakcie którego usuwane są zewnętrzne części bogate w składniki odżywcze. Mniejszą zawartością witamin i składników mineralnych charakteryzują się produkty otrzymane z wyższego stopnia przemiału, wówczas mąka i pieczywo są bielsze a kasza drobniejsza. Natomiast pieczywo razowe oraz grube kasze odznaczają się wyższą zawartością witamin i składników mineralnych oraz błonnika pokarmowego.

4. Mleko i produkty mleczne powinny być stałym elementem codziennej diety

Mleko i przetwory mleczne są nie tylko głównym źródłem wapnia w diecie, ale dostarczają również białka o wysokiej wartości biologicznej oraz witamin z grupy B, a także A i D. Produkty te są również źródłem składników mineralnych takich jak magnez, potas i cynk. Z uwagi na zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych w tłuszczu mlecznym należy wybierać mleko i jego przetwory o obniżonej zawartości tłuszczu.

5. Mięso spożywaj z umiarem, zastępuj je rybami i roślinami strączkowymi.

Mięso jest dobrym źródłem pełnowartościowego białka, a także witamin z grupy B, szczególnie B1,B12, PP oraz łatwo przyswajalnego żelaza. Należy wybierać chude gatunki mięs, a także zastępować je roślinami strączkowymi i rybami (zaleca się spożywanie 2-3 porcji po 150g tygodniowo). Zarówno rośliny strączkowe jak i ryby oraz jaja są dobrym źródłem pełnowartościowego białka. Jaja podobnie jak mięso, zawierają prawie wszystkie składniki odżywcze potrzebne organizmowi. Ale UWAGA! W żółtku jaja zawarta jest jednak duża ilość cholesterolu. Ryby w porównaniu z mięsem zawierają więcej składników mineralnych. Są dobrym źródłem jodu oraz fluoru. Polecane są zwłaszcza ryby morskie ze względu na wysoką zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3.Rośliny strączkowe są źródłem węglowodanów złożonych, a także witamin z grupy B oraz składników mineralnych takich jak: żelazo, fosfor i wapń. 

6. Spożywaj codziennie warzywa i owoce

Warzywa i owoce powinny wchodzić w skład codziennej diety, gdyż są źródłem cennych witamin, zwłaszcza witaminy C oraz B - karotenu. Dostarczają także kwasu foliowego. Zawierają znaczne ilości składników mineralnych takich jak: wapń, potas, magnez, sód. Zawarty w owocach i warzywach błonnik pokarmowy nie ulega trawieniu przez enzymy przewodu pokarmowego. Spełnia on bardzo ważną rolę, m.in. posiada zdolność regulowania pracy przewodu pokarmowego zapobiegając zaparciom, korzystnie wpływa na stężenie cholesterolu i glukozy we krwi.Większość warzyw i owoców odznacza się wysoką zawartością wody (80-90%), z czego wynika ich niska wartość kaloryczna.

7. Ograniczaj spożycie tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych

Tradycyjna polska dieta obfituje w tłuszcze. Zaleca się obniżenie spożycia tłuszczów ogółem poniżej 30% dziennego zapotrzebowania na energię. Ograniczenie spożycia tłuszczów zwłaszcza zwierzęcych i produktów obfitujących w cholesterol jest nieodzownym warunkiem profilaktyki chorób układu krążenia. Ograniczenie spożycia tłuszczu ma również istotne znaczenie w zapobieganiu i leczeniu otyłości.Należy pamiętać, iż tłuszcz jest najbardziej kalorycznym składnikiem pokarmowym - 1g tłuszczu dostarcza 9 kcal, a białka czy węglowodanów 4 kcal.Warto wiedzieć, że tłuszcze spożywane są nie tylko w formie "widocznej" (masło, olej, margaryna, smalec, tłuszcz przy mięsie czy wędlinach), ale również w formie "niewidocznej" zawartej w potrawach i produktach (mięso, sery, wyroby cukiernicze). Tłuszcze zwierzęce sprzyjają rozwojowi miażdżycy. Wskazane jest aby zastępować tłuszcze zwierzęce roślinnymi. Wśród różnych technik kulinarnych godne polecenia jest gotowanie, pieczenie czy duszenie bez dodatku tłuszczu. Również pieczenie na grilu powoduje zmniejszenie ilości tłuszczu.

8. Unikaj cukru i słodyczy

Cukier nie dostarcza żadnych niezbędnych składników odżywczych, jest natomiast źródłem "pustych" kalorii. Produkty dostarczające "pustych" kalorii należy rozumieć jako produkty, nie wzbogacające organizmu w jakiekolwiek składniki odżywcze, a dostarczające jedynie kalorii.Nadmierne spożycie cukrów prostych może w konsekwencji prowadzić do otyłości. Produkty te odrywają także dużą rolę w powstawaniu próchnicy zębów.

9. Ograniczaj spożycie soli

Sód zawarty w soli odgrywa ważną rolę w procesach metabolicznych zachodzących w organizmie. Jednak jego zbyt wysoki poziom w diecie może przyczyniać się do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi. Dzienne spożycie soli nie powinno przekraczać 5 - 6g (1 płaska łyżeczka do herbaty). Aktualny poziom spożycia soli w Polsce jest trzykrotnie wyższy od zalecanego. Należy zrezygnować z dosalania potraw, a także ograniczyć dodatek soli w czasie ich przygotowywania.

Warto wiedzieć, iż sól jest dodawana w dużych ilościach podczas przemysłowej produkcji żywności, przy produkcji konserw, wędlin, serów, kiszonek, wędzonek, marynat, a także zup w proszku i niektórych przypraw. Zaleca się zastępowanie tradycyjnej soli, dostępnymi na rynku solami nisko-sodowymi lub różnego rodzaju mieszankami ziołowymi i przyprawami.

10. Pij wystarczającą ilość wody.

Woda dostarczana jest organizmowi w postaci napojów oraz razem ze spożywanymi produktami i potrawami. Organizm nie może magazynować większej ilości wody i niedostateczna podaż płynów szybko może doprowadzić do odwodnienia, dlatego też należy pić często, w umiarkowanych ilościach. Zaleca się, aby wypijać co najmniej 2 l napojów dziennie. Uniwersalnym napojem, za pomocą którego można ugasić pragnienie jest woda. Natomiast należy ograniczać spożycie napojów słodzonych.

11. Nie pij alkoholu

Alkohol jest produktem bardzo kalorycznym, nie zawiera żadnych niezbędnych składników pokarmowych, a u osób z podwyższonym stężeniem triglicerydów sprzyja ich dalszemu wzrostowi. W nadmiarze podnosi także ciśnienie krwi. Należy pamiętać, że częste spożywanie umiarkowanych nawet ilości może prowadzić do uzależnienia. Alkohol należy spożywać z umiarem. Nie powinno się przekraczać 2 drinków dziennie. Za 1 drinka uważa się kieliszek wódki, lampkę wina (75-100ml) lub szklankę piwa. Tak zaleca IŻŻ ale ja radziłabym jednak pić go okazjonalnie jeżeli już musimy.;) jako mama z własnego przykładu wiem, ze da się bez niego żyć;)

produkty, na które warto uważać podczas karmienia piersią.

Na co warto zwrócić uwagę podczas karmienia?

Ja osobiście wyznaję zasadę, jeść prawie wszystko i patrzeć jak zareaguje na to dziecko, ale... są produkty, do których podchodzę z nadzwyczajną ostrożnością lub w ogóle nie spożywam

1. Kawa, herbata sama po swojej niuni zauważyłam, że jest nadmiernie pobudliwa kiedy wypiję za dużo kawy lub herbaty,.
   Ktoś by powiedział a co tam jedna filiżanka kawy, no tak teoretycznie jedna nie jest aż tak szkodliwa ale dorzucić do tego herbatę, kakao, czekoladę, nie daj Boże colę czy napoje energetyzujące i bomba kofeinowa gotowa.
   kofeiny, która z łatwością przechodzi do mleka i pojawia się w nim już po 15 minutach od spożycia! U kobiet karmiących szybkość wydalania kofeiny z organizmu znacznie się zmniejsza. U dorosłych kobiet metabolizm kofeiny w organizmie wynosi średnio 4 – 5 godzin, w ciąży już 18 godzin, a u płodu aż 180 godzin (dziecko nie posiada wykształconych enzymów odpowiedzialnych za rozpad kofeiny)! Stężenie kofeiny w mleku stanowi jedynie 1 proc. obserwowanego w surowicy krwi karmiącej mamy, ale ze względu na opóźnione usuwanie z ustroju, może dojść do akumulacji kofeiny w organizmie dziecka. Konsekwencje są bardzo groźne – zwiększa się częstość pracy serca dziecka, prowadząc do pobudzenia i zaburzeń snu. Poza tym, wysokie spożycie kawy w okresie laktacji może zmniejszać poziom żelaza w mleku matki, co ma wpływ na gorszy rozwój psychomotoryczny dziecka, a także zwiększa ryzyko niedokrwistości. Za dzienny limit kofeiny przyjmuje się 300 – 400 mg, przy czym przeciętnie filiżanka kawy rozpuszczalnej zawiera 65mg kofeiny, natomiast kawy mielonej parzonej po turecku – 115mg.
   Bezpiecznym odpowiednikiem zwykłej kawy jest kawa zbożowa, która ma korzystny wpływ na organizm dziecka. Jeden z jej składników – cykoria zawiera prebiotyki, które poprzez mleko mamy poprawiają trawienie i zwiększają apetyt karmionego maluszka.
   
   
2. Alkohol- nie ma bezpiecznej dawki alkoholu dla rozwijającego się dziecka, a jego działanie jest toksyczne.
   Picie alkoholu w okresie karmienia piersią jest zabronione. Alkohol z łatwością przenika do mleka matki. Po 30 – 60 minutach od spożycia, osiąga maksymalne stężenie w organizmie dziecka, porównywalne ze stężeniem we krwi matki. Wątroba niemowląt nie funkcjonuje z taką wydajnością jak u osób dorosłych, dlatego wyeliminowanie alkoholu z krwi dziecka trwa dwukrotnie dłużej niż u karmiącej kobiety. Alkohol nie tylko prowadzi do zaburzeń w wytwarzaniu mleka, ale może mieć bardzo negatywny wpływ na dziecko! Spożywanie alkoholu może wywoływać u karmionych niemowląt senność, nadmierne pocenie, wymioty, osłabienie, zaburzenia wzrostu oraz wagi, prowadząc w konsekwencji do nieprawidłowego rozwoju umysłowego. Mózg dziecka jest najbardziej podatny na szkodliwe działanie alkoholu oraz w efekcie - niekorzystne uszkodzenia.
3. Fast-foody a raczej junk food czyli śmieciowe jedzenie.
   Są bardzo bogate w tłuszcz nasycony, cukier i sól, jednocześnie praktycznie nie dostarczają składników odżywczych, błonnika pokarmowego, witamin oraz składników mineralnych, niezbędnych w diecie karmiącej matki.
   Jedne z najnowszych wyników amerykańskich badań, wykazują że dzieci matek spożywających w okresie karmienia piersią fast food’y, a więc żywność o nadmiernej zawartości tłuszczu i cukru, mogą bardziej preferować tego typu jedzenie w późniejszym wieku. Poza tym spożywanie fast food’ów może zaburzać odbieranie sygnału sytości w mózgu.
   Z innych badań, które ukazały się w czasopiśmie Clinical and Experimental Allergy, wynika że korzystanie z restauracji typu fast food 1 – 2 razy w tygodniu, niweluje korzyści płynące z karmienia piersią, w tym ochronę przed zachorowaniem w przyszłości na astmę. Do choroby tej prowadzą między innymi zawarte w fast food’ach tłuszcze trans oraz sól, nasilając podrażnienie oskrzeli, duszność oraz inne objawy astmy. Dodatkowo tłuszcze trans nie tylko podnoszą poziom złego cholesterolu we krwi, ale jednocześnie obniżają ilość dobrego cholesterolu. Poza tym, większość fast food’ów to potrawy smażone, których spożywanie może wywołać silną kolkę jelitową u niemowląt.
   
   
4. Ostre przyprawy , ja lubię i używam u Hani objawów niepożądanych brak, ale u niektórych dzieci mogą działać drażniąco na przewód pokarmowy niemowlęcia, wywołując ostre kolki jelitowe.
5. Czosnek- kolki, biegunki, smak i zapach przechodzi do mleka. Wyniki badań opublikowane w czasopiśmie Pediatrics dowiodły, iż niektóre niemowlęta wręcz lubią mleko lekko pachnące czosnkiem. Podczas badań okazało się także, że kiedy mleko matki miało czosnkowy zapach, niemowlęta jadły więcej, jednocześnie zostając przez dłuższy okres czasu przy piersi. Dlatego też ewentualne wykluczenie czosnku z diety, nie dotyczy wszystkich mam.
   
   
6. Strączki i inne wzdymające . Warzywa te mogą wywołać objawy nietolerancji pokarmowej, gdyż zawarte w nich drażniące substancje, określane jako „substancje antyżywieniowe” mogą w niezmienionym stanie przechodzić do mleka matki. Cukry z rodziny rafinoz zawarte w roślinach strączkowych nie są trawione przez enzymy pokarmowe. Dopiero bakterie znajdujące się w jelitach rozkładają je, co w konsekwencji powoduje powstawanie gazów oraz wzdęć. Na szczęście objawy nietolerancji u niemowlęcia są zwykle łagodne – luźne stolce oraz nadmierne gazy, często o zmienionym zapachu, są charakterystyczne dla spożytego przez kobietę karmiącą pokarmu. Malucha może męczyć również kolka. Jest to sprawa sporna, poneiważ wielu badaczy uważa i moim zdaniem słusznie, że gazy nei dostają sie do krwioobiegu a mleko powstaje bądź co bądź z krwi, są to raczej problemy związane z niedojrzałoscią ukąłdu pokarmowego u maluszków.
7. Słodycze i cukier fruktoza zawarta w cukrze podnosi stężenie trójglicerydów we krwi. Słodycze dostarczają również dużo tłuszczu, w tym szkodliwe izomery trans, które mogą przechodzić do mleka matki, wywołując zaburzenia rozwojowe u dzieci. Słodycze mogą wywołać uciążliwe kolki. Dodatkowym wskazaniem do ograniczenia ich w diecie może być również tendencja do tycia karmiącej mamy. Pamiętaj, że w cukierkach i ciastkach jest zwykle mnóstwo barwników, konserwantów i wzmacniaczy smaku, zabronionych w diecie podczas karmienia piersią. Niektóre mogą spowodować u dziecka alergię, a ponadto obniżają wchłanianie wapnia i żelaza.
8. Napoje gazowane Dwutlenek węgla zawarty w kolorowych napojach może powodować wzdęcia. Kwas ortofosforowy dodawany do napojów jako regulator kwasowości, osłabia układ kostno – mineralny, wypłukując z organizmu wapń, magnez oraz żelazo. Ponadto napoje gazowane utrudniają trawienie.nie wspomnę już o szeregu barwników i innych ulepszaczy, o których szkodliwości już wspominałam.
   
    
9. Surowe jaja, ryby i mięso, surowe jaja mogą być zakażone salmonellą, mięso i ryby w postaci surowej praktycznie zawsze mogą być źródłem chorobotwórczych bakterii.
   Uwaga! Z tego powodu nie należy również spożywać niepasteryzowanego mleka oraz serów pleśniowych. Spożywanie tego typu potraw grozi zatruciem pokarmowym, najczęściej z wysoką gorączką, wymiotami oraz biegunką.
10. Dania instant Wyniki badań naukowców z Uniwersytetu w Bristolu sugerują, że dzieci, które od wczesnego dzieciństwa spożywają dużo wysokoprzetworzonej żywności mają niższy iloraz inteligencji. Nie da się całkowicie uciec od chemicznych dodatków w żywności, jednak można zdecydowanie ograniczyć ich ilość w diecie. żywność tego typu spożywana często, może wywoływać alergię jak również obciążać wątrobę, która musi „przetworzyć” tą chemiczną mieszaninę. Niektóre składniki dań są rakotwórcze – unikaj gotowych potraw wędzonych (nitrozoaminy) i smażonych (akrylamid). Dzieci żywione jedzeniem tego typu mogą być nadpobudliwe, a w przyszłości mieć kłopoty z nauką. Posiłki najlepiej przygotowywać samodzielnie w domu – masz wtedy pewność co do ich składu oraz wartości odżywczej.

ADHD

Jedna  z ostatnich rozmów z przyjaciółką natchnęła mnie do zgłębienia tematu ADHD w kwestii dietetycznej. Ogromu informacji nie znalazłam, ale przedstawię wam czego warto unikać a co wprowadzić u nadpobudliwych dzieci.

 Dla dzieci z ADHD ogólnie zaleca się dietę taką jak dla innych zdrowych dzieci:

 - bogatą w owoce i warzywa

 - produkty pełnoziarniste

 - zdrowe tłuszcze nienasycone (oleje roślinne, ryby minimum 2 razy w tygodniu)

 - unikać należy tłuszczy trans z frytek, margaryn, utwardzanych tłuszczów, chipsów itd.

 - podawać dobre źródła białka: mięso, jajko, nasiona roślin strączkowych, nabiał, ryby, skorupiaki -cukry proste eliminujemy - szybko trawione węglowodany czyli nie za dużo cukru, słodkich rzecz produktów z wysokim IG

 -  unikamy fast foodów

 - zrównoważyć zdrowe odżywianie z dużą ilością aktywności fizycznej. 

Szczególną uwagę trzeba zwrócić na:

 - unikanie konserwantów i sztucznych barwników

 - spożywanie większej ilości tłuszczy omega-3, (ryby, skorupiaki, oleje, nasiona itd.) 

- zwiększyć podaż witamin głównie B6 (produkty zbożowe), zwiększyć spożycie cynku, magnezu i żelaza (sezam, nerkowiec, mięsa, produkty zbożowe, także mango)

Co jeszcze warto wiedzieć o rozszerzaniu diety niemowlaka.

Wymagana wartość odżywcza posiłków uzupełniających:

Wiek	Wartość kaloryczna
6 - 8 mc	130 kcal/dzień
9 - 11 mc	310 kcal/dzień
12 - 23 mc	580 kcal/dzień

Dziecko potrzebuje przeciętnie 615 kcal/dobę

Wiek	Ilość posiłków uzupełniających/dzień
6 - 8 mc	2 – 3
9 -11 mc	3 – 4
12 –24 mc	3 - 4 oraz 1-2 przekąski (np. owoc „do rączki”)

CODZIENNIE PODAJEMY:

• Warzywa (zupy, przeciery)
• Owoce (przeciery, rzadziej soki do 150ml, polecam siateczkę do owoców, dziecko może samo jeść kawałek owocu i nie zadławi się)
  
  
  
• Kasza/kleik bezglutenowy lub później też glutenowy - jako dodatek do posiłków owocowo – warzywnych lub mlecznych, najlepiej przygotować je samemu)
• Mięso (źródło żelaza!) gotowane (bez wywaru)
• Drób (mięso z indyka, gęsi, kurczaka, kaczk- najlepiej z pewnego źródła, bez chemii)
• Wołowina, jagnięcina, królik
• Początkowo ok. 10 g, pod koniec 1. rż. – ok. 20 g
• Tłuszcze: oliwa z oliwek, masło, bezerukowy olej rzepakowy, margaryny miękkie z niską zawartością izomerów trans (niewielki dodatek do zup)

NIECODZIENNIE:

Dodatek do zup, kasz:

• Całe gotowane jajko 3-4 razy w tygodniu

Ponadto:

• Morskie ryby (źródło DHA) (łosoś, dorsz, halibut, śledź, sola) od 7.- mc 1 raz w tygodniu, obserwując reakcję dziecka, w małych porcjach, gotowane, pieczone
• Twarożek, jogurt, kefir (źródło wapnia!) – kilka razy w tygodniu od 7 miesiąca
• Pieczywo (biszkopty, sucharki itp.) glutenowe i bezglutenowe od 7 miesiąca

Z racji nie opóźniania wprowadzania alergenów

Niezalecane produkty:

• słodzone napoje, soki w nadmiarze (pow. 150 ml/dobę)
• napoje bez wartości odżywczej – harbatki, soft-drinks i inne.
• słodycze, żywność wysoko przetworzona, konserwowana, barwiona
• wysoko tłuszczowa, smażona np. parówki, frytki, chipsy
• Mleko pełne – nie podaje się do końca 12 mż.
• Miód do końca 12 mż. (możliwość obecności przetrwalników Clostridium botulinum, ryzyko botulizmu dziecięcego), starszym dzieciom można podawać.